Wat is “ethiek” en wat is ethisch?

Nu hebben we een eenvoudige vraag, maar waar kunnen we beginnen met het beantwoorden hiervan? Misschien kan ik een aantal wijze geleerden uit het verleden om hun antwoorden vragen (of op zijn minst ChatGPT vragen me te helpen).

Socrates

Ah, jonge vriend, je probeert ethiek te begrijpen. Ethiek is de studie van de morele deugden en van goed en fout gedrag. Het is het nastreven van ons hoogste goed en het is een zoektocht om te begrijpen wat nobel is en wat onedel, zowel in handelingen als in karakter. Vanuit mijn perspectief pleit ik voor een ‘deugdethiek’. Het deugdzame leven is het aangenaamste en gelukkigste. Voor mij is kennis een deugd. Men doet niet vrijwillig verkeerd, maar uit onwetendheid. Daarom is de manier om morele misstanden te corrigeren het corrigeren van onwetendheid. Om het concept van ethiek volledig te begrijpen, moet je jezelf toewijden aan een leven van filosofie, van constant vragen stellen en zoeken naar begrip.

Einstein:

Je stelt een complexe vraag die verder gaat dan het domein van de zuivere wetenschap. Ethiek is een dimensie waar rede en keuze elkaar ontmoeten. Het houdt zich bezig met acties die niet noodzakelijkerwijs worden bepaald door natuurkundige wetten, maar eerder door onze eigen waarden en inzichten. Persoonlijk geloof ik in een soort “kosmische religie”, waarbij ethisch gedrag van nature verbonden is met respect en ontzag voor de mysteries van het universum, die de wetenschap probeert te ontrafelen. Vanuit dit perspectief zoekt de ethische persoon naar waarheid en begrip en opereert hij met een sterk gevoel van persoonlijke verantwoordelijkheid, net zoals een wetenschapper opereert met respect voor de feiten en theorieën die waar zijn gebleken.

Freud

Als psychoanalyticus zie ik ethiek als het resultaat van de complexe wisselwerking tussen ons id, ego en superego. Het id is onze instinctieve verlangens, onze meest primaire driften. Het superego daarentegen is het morele kompas dat ons wordt ingeprent door maatschappelijke en ouderlijke normen. Het ego bemiddelt tussen deze twee en probeert de verlangens van het id te bevredigen op een manier die zowel realistisch als moreel aanvaardbaar is. Daarom is ethiek, vanuit een psychoanalytisch standpunt, het resultaat van de onderhandeling tussen onze oerverlangens, maatschappelijke normen en realistische mogelijkheden.

Ethiek is erg subjectief en hangt af van waarden

Zoals je uit het bovenstaande kunt opmaken, kunnen we, als we verschillende mensen uit verschillende culturen, geografische gebieden, politieke banden, religies of tijdsperioden vragen wat “ethiek” is en dus wat “ethisch” gedrag bepaalt, heel verschillende definities krijgen.

De definitie van wikipedia is:

Ethiek of morele filosofie is een tak van de filosofie die zich bezighoudt met “het systematiseren, verdedigen en aanbevelen van concepten van goed en fout gedrag”. Samen met esthetiek houdt ethiek zich bezig met waardekwesties; deze gebieden vormen de tak van de filosofie die axiologie wordt genoemd.

Ethiek probeert vragen over de menselijke moraal op te lossen door concepten te definiëren zoals goed en kwaad, juist en onjuist, deugd en ondeugd, rechtvaardigheid en misdaad.

AI-afbeelding genereren op basis van de prompt:
een beeld dat de betekenis van ethiek overbrengt

Dus wat is ons uitgangspunt voor ethiek?

Voor het doel van dit leerpad hebben we een definitie nodig die we in ieder geval in Europa (en misschien daarbuiten) kunnen gebruiken en die gebaseerd is op een reeks waarden van goed en kwaad die breed geaccepteerd worden. Daarom kiezen we de EU-richtlijnen voor Trustworthy AI als referentie voor ethiek en in het bijzonder voor wat ethisch is in relatie tot gegevens en AI.

Ethische richtlijnen voor betrouwbare AI

De Europese Unie heeft een groep van 50 experts opdracht gegeven om richtlijnen op te stellen die in de Europese Unie gebruikt kunnen worden voor het ethisch gebruik van AI. Deze leidraad gaat in op de noodzaak om binnen de samenleving vertrouwen te kweken in het “goede” gebruik van AI en richt zich daarom op “
Trustworthy
” AI waarbij ethisch gebruik aan de orde komt naast naleving van de wet en robuustheid.

Op 8 april 2019 zal deze
Deskundigengroep op hoog niveau
 voor AI het volgende gepresenteerd
Ethische richtsnoeren voor Trustworthy Kunstmatige Intelligentie
. Dit volgde op de publicatie van het eerste ontwerp van de richtsnoeren in december 2018, waarop meer dan 500 opmerkingen werden ontvangen via een open raadpleging.

Volgens de richtlijnen moet betrouwbare AI:


  1. rechtmatig
     – met inachtneming van alle toepasselijke wet- en regelgeving

  2. ethisch
     – ethische principes en waarden respecteren

  3. robuust
     – zowel vanuit een technisch perspectief als rekening houdend met de sociale omgeving

De richtlijnen kunnen hier worden gedownload in het Engels of in de taal van je voorkeur.

Dus wat is ons uitgangspunt voor ethiek?

Voor het doel van dit leerpad hebben we een definitie nodig die we in ieder geval in Europa (en misschien daarbuiten) kunnen gebruiken en die gebaseerd is op een reeks waarden van goed en kwaad die breed geaccepteerd worden. Daarom kiezen we de EU-richtlijnen voor Trustworthy AI als referentie voor ethiek en in het bijzonder voor wat ethisch is in relatie tot gegevens en AI.

Oefening

Lees de
samenvatting
 (alleen dat!) van de richtlijnen en beantwoord deze drie vragen:

  1. ChatGPT wordt aangeboden vanuit servers in de VS aan gebruikers in de EU, waar privacywetgeving van toepassing is. Welke wettelijke jurisdictie is van toepassing en is ChatGPT rechtmatig?
  2. Er wordt één set ethische richtlijnen voorgesteld voor gebruik in alle landen, culturen, politieke gezindten, economische sectoren en religies van de EU. Welke vragen roept dit op?
  3. Inbreuken op IT-beveiliging komen vaak voor en hacken is een industrie – hoe kan een hacker de Trustworthiness van een AI-oplossing beïnvloeden?